Τα κορίτσια με τις άσπρες κορδέλες, της Χαρούλας Φράγκου

Της Βασιλείας Γιασιράνη - ΚυρίτσηΤο εξώφυλλο του βιβλίου της Χαρούλας Φράγκου -(αριστερά:) η Βασιλεία Γιασιράνη - Κυρίτση

Η γνωστή στους κύκλους της ποίησης περισσότερο, Χαρούλα Φράγκου άπλωσε τα φτερά της και στο μυθιστόρημα εκδίδοντας πρόσφατα το βιβλίο «Τα κορίτσια με τις άσπρες κορδέλες». Αναδυόμενη από το χθες μάς κληρονομεί τις μνήμες της, και θέλοντας «να μοιράσει τις σκέψεις της με αυτούς που ανησυχούν», προβάλλει τις «αξίες των ανθρώπων που πόνεσαν αλλά έμαθαν να τιμούν την προσωπική αξία, έμαθαν να αγαπούν».
Στο βιβλίο αυτό συγγραφέας, αφηγητής και κεντρικός ήρωας είναι το ίδιο πρόσωπο και μάλιστα υπαρκτικό ανάμεσά μας, στην πόλη μας, στο χώρο της διανόησης είναι η Χαρούλα Φράγκου. Σχεδόν όλες του οι σελίδες είναι χείμαρρος μνήμης και ιστορίας, όπου ο χρόνος δεν είναι ψευδαίσθηση αλλά είναι πραγματικός.
Η υπόθεση εξελίσσεται κάπως έτσι:
Μετά το θάνατο του άντρα της η Λουκία, από ευκατάστατη οικογένεια, στην προσπάθειά της να ορθοποδήσει αναγκάζεται να εργαστεί στο Άσυλο ως «επιβλέπουσα» την καθημερινότητα των παιδιών, εξασφαλίζοντας έτσι τον εαυτό και την κόρη της τη διαμονή τους στο ίδρυμα που είναι «φωλιά φιλοξενίας για ένα σμήνος άφτερων και αδύναμων νεοσσών». Στις 434 σελίδες του (μαζί με το φωτογραφικό υλικό που παρατίθεται στο τέλος) ξεδιπλώνεται βήμα-βήμα η ζωή στο άσυλο για να δώσει το συνολικό ψηφιδωτό και να προσθέσει μια ακόμη άγνωστη πλευρά της ζωής στην πόλη, να συνδέσει μοιραία κομμάτια στον τροχό της τοπικής ιστορίας.
Η συγγραφέας με την αφήγησή της χαράζει την ιστορική διαδρομή της πόλης και επιστρέφει στο Βόλο των αρχών του 1950.
Μέσα στις διαδρομές της καταγράφει τον προσεισμικό και μετασεισμικό Βόλο με σημεία αναφοράς το σπίτι του Ανιτσά με το μεγάλο πεύκο και το σαλκίμι, την κλινική Χατζηγεωργίου, άλλοτε έπαυλη Χατζηκυριαζή, με την αρχοντική μαρμάρινη σκάλα και τη μεγάλη αυλή, την πλατεία Ελευθερίας γεμάτη δέντρα και λουλούδια, το Δικαστικό Μέγαρο με τη δωρική αρχιτεκτονική και τα πανύψηλα πεύκα τα γεμάτα πουλιά, την τριώροφη οφθαλμολογική κλινική του Τσικρίκη, την οδό Δημητριάδος, τη μεγάλη λεωφόρο που διασχίζουν τα αστικά λεωφορεία, τα κάρα, τα τροχοφόρα και οι άνθρωποι. Δεν παραλείπει το επιβλητικό νεοκλασικό αρχοντικό του Σαραφόπουλου, τη μετέπειτα Εξωραϊστική όπου συχνάζει η ελίτ του Βόλου και τα θερινά σινεμά της παραλίας.
Στο Βόλο των σεισμών ξεχωρίζουν τα μισογκρεμισμένα αρχοντικά και οι μεγάλες λαδί στρατιωτικές σκηνές με τα κρεβάτια εκστρατείας και την ομαδική συνύπαρξη των κατοίκων. Η συγγραφέας δεν παραλείπει την αναφορά στους Μικρασιάτες της Νέας Ιωνίας, τους χαρισματικούς αυτούς ανθρώπους που αφήνουν ανεξίτηλα τα σημάδια της προκοπής και των ιδεών τους. Ο φούρνος του Φιλοσόγλου στην οδό Φιλαδελφείας με την ξεχωριστή περιποίηση του αφεντικού του, την καθαριότητα των μεγάλων λαμαρίνων που παίρνουν οι στρατιώτες του στρατοπέδου Γεωργούλα, το μοναδικό σάμαλι του πλανόδιου πωλητή Χατζή σωστά τοποθετημένες προβάλλουν και τον άλλο κόσμο του Βόλου που ζει πάνω από το ποτάμι, έχει ένα δικό του τρόπο ζωής και πολλές ανησυχίες.
Ύστερα έρχεται στο Άσυλο και μας αποκαλύπτει χωρίς κορνίζα την καθημερινότητα, την τραγικότητα των στιγμών που ζουν κάποιοι και η μόνη τους σανίδα σωτηρίας είναι το άσυλο, καταγράφει τις αρχές και τους όρους διαβίωσης της ομαδικής ζωής, όπου τα μέλη, οι τρόφιμοι στερημένοι και ορφανεμένοι μαθαίνουν να λατρεύουν την ιερότητα της πατρίδας, της θρησκείας και της οικογένειας. Τα 49 κορίτσια με τις άσπρες κορδέλες και το ομοιόμορφο ντύσιμο μεγαλώνοντας ονειρεύονται και με την καθημερινότητά τους, με τις γιορτές, τις παρελάσεις και τις εν γένει εκδηλώσεις παίρνουν εφόδια να αντιμετωπίσουν τη ζωή έξω από το ίδρυμα, την αλήθεια και το ψέμα, την αγάπη και την έχθρα. Συχνές είναι οι αναφορές στις ξένες οργανώσεις Inner Wheel club και Padda Barnen που βοηθούν το ίδρυμα αλλά και οι μικρές και μεγάλες ιστορίες που κουβαλούν μέσα τους τα κορίτσια. Ένας κόσμος που προσπαθεί να γίνει ένα σώμα κι αμέσως σε μια στιγμή διαμελίζεται.
Καταγράφονται πλούσιες και τρυφερές εικόνες της φύσης μα και της ζωής στο ίδρυμα το χειμώνα, την άνοιξη και το καλοκαίρι στον Άναυρο, στις κατασκηνώσεις της Μητροπόλεως αλλά ξεχωρίζει το συνταρακτικό γεγονός του γάμου μιας τροφίμου που ξυπνά την επιθυμία στα νεαρά κορίτσια και τα κάνει να ονειρεύονται το δικό τους γάμο.
Μέσα από χειμαρρώδη λόγο και εικόνα προβάλλεται η κοριτσίστικη αθωότητα, η αγάπη, ο νεανικός αγνός έρωτας των μικρών κοριτσιών του Ασύλου με τις άσπρες κορδέλες.
Στην εναλλαγή των αφηγήσεων η συγγραφέας φτιάχνει intermedia για να σπάσει τη μονοτονία και να κάνει τη δομή πιο σύνθετη, δένει την εξέλιξη με την παράθεση ιστορικών γεγονότων (Μικρασιατική εκστρατεία, ένταξη της Ελλάδος στην ΕΟΚ των Έξι) και όσο εξελίσσεται η υπόθεση ανακατεύονται πολλά πρόσωπα που συνυπάρχουν ειρηνικά και αγαπημένα με αφτιασίδωτη μαγεία.
Το παιχνιδομάγαζο του Σαμαρτζή στην Ερμού με Παύλου Μελά, του Καταρτζή Ερμού με Καρτάλη, το βιβλιοπωλείο του Βασίλη Κουτσουβέλη, Ερμού με Σκενδεράνη είναι οι παιδικοί νεανικοί παράδεισοι του Βόλου.
Η συγγραφέας Χαρούλα Φράγκου με το δικό της εκφραστικό χάρισμα προβάλλει τις ασπρόμαυρες και έγχρωμες εικόνες με ξεχωριστή πιστότητα, δύναμη και αλήθεια, αναδίδει εξαίσια παλιά μεθυστικά αρώματα, εξαίρει την αγάπη για τη ζωή, την περιπέτεια της ανθρώπινης φύσης και την πάλη της στο σκοτάδι και στο φως.
Με μια γραφή έντιμη και αληθινή, με έντονη συναισθηματική φόρτιση αλλάζει τις οπτικές γωνίες, εναλλάσσει την αφήγηση με όσες αλλαγές γνωρίζει, με όσους τρόπους μηχανεύεται ο νους της και με τη μαγεία της βιωματικής γραφής ανεβάζει την αγωνία και το ενδιαφέρον του αναγνώστη που χωρίς πνοή και αναπνοή ξεφυλλίζει και προσπερνάει τις σελίδες.
Και μόνο όταν φτάνει στον κύκλο της ζωής της Χαρούλας Φράγκου που διαγράφει την καμπύλη της, με τις φωτογραφίες, τα αφιερώματα, τις ζωγραφιές με την ασημόσκονη, τα λουλουδοκεντημένα μαντηλάκια, που αποτελούν το τέλος μιας εποχής, και το μεγάλο αντίο, μόνο τότε τελειώνει η αγωνία και μένει μόνος του να ταξιδέψει στο όνειρό της με την «άηχη φωνή της», να φτάσει σε ένα δοξαστικό Αμήν.
Με τη βιωματική της εμπειρία δουλεύει ασταμάτητα στο νου της, ξετυλίγει το στημόνι με το δικό της μίτο, μεταφέρει τις τραυματικές επιπτώσεις, τα βιώματα μιας γενιάς, προβάλλει τον ψυχισμό τους, πολεμάει, μάχεται σε ένα πεδίο μαχών, κερδίζει, χάνει, θυμάται, επωμίζεται εκείνες τις μνήμες και φθάνει στη λυτρωτική απελευθέρωση. «Τα κορίτσια με τις άσπρες κορδέλες» το αθώο παιδικό χαμόγελο και τη δύναμη της ψυχής τους, εύχομαι να ταξιδέψουν όχι μόνο στη Μαγνησία αλλά σε ολόκληρη την Ελλάδα, να δώσουν όλο το μεγαλείο της αισθαντικής ψυχής σου Χαρούλα Φράγκου, να δώσουν την εικόνα εκείνης της αλλοτινής εποχής, εκείνου του παλιού αρχοντικού Βόλου.
πηγή