Πορτραίτο: Χαρούλα Φράγκου

Πορτραίτο: Χαρούλα Φράγκου 

...Πέρασε πολύς καιρός, από τότε...

Πριν κάτι μήνες, ζήτησα αυθόρμητα, γραπτώς, μία συνέντευξη από την Χαρούλα Φράγκου, κι εκείνη το ίδιο αυθόρμητα, δέχθηκε!

Μόνο, που μπλέξαμε με υποχρεώσεις και οι δυο μας και πέρασε ο καιρός. Η Χαρούλα είχε χαρούμενες στιγμές, νέο εγγονάκι, βιβλιοπαρουσίαση του βιβλίου, εγώ τα δικά μου, ποικίλα.

Σημασία έχει πως σήμερα βράδυ, παρελήφθη, κι είμαι πολύ χαρούμενη και συγκινημένη γι' αυτό!

Για την ΤΙΜΗ και το χασομέρι της, να ασχοληθεί μαζί μου!

Μα, αν δεν ήταν έτσι, δεν θα ήταν η Χαρούλα η ευαίσθητη, που ξέρω και όλοι ξέρουμε!

Το "Ευχαριστώ" μου είναι λίγο, η "Συγγνώμη" δεν χωρά, τώρα πια, την κούρασα, δεν αλλάζει!

Νά 'ναι ΚΑΛΑ, ΓΕΡΗ, ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΗ και πάντα δημιουργική, να ζήσει χίλια χρόνια, σαν τα ψηλά βουνά, να μας δίνει, να μας δίνει, απλόχερα, έτσι, όπως μόνο, εκείνη, ξέρει!

Με άνευ ορίων, αγάπη! Για όλους, έχει!

Πάμε! καθυστερώ, με πρώτη την τελευταία ερώτηση:

Η εκδήλωση του νέου σου βιβλίου έγινε. Αισθάνθηκες την αγάπη του κόσμου; Μένει κάτι απ' αυτήν;

1 Φυσικά και τους ευχαριστώ όλους  από τα βάθη της καρδιάς. 

Η αίσθηση ότι κάποιοι άνθρωποι αποδέχονται και μοιράζονται  μαζί σου αυτό που αγαπάς και εν προκειμένω την αγάπη σου για τη  λογοτεχνία,  αφήνει μια πλούσια αίσθηση ικανοποίησης και ευφροσύνης.

***********************

Αγαπημένη μου Χαρούλα, θα έδινες αλήθεια, μια συνέντευξη σε μια φίλη, μα και συνάμα «περίεργη» που τολμά και ρωτάει;

Αν δεχθείς, σε ενημερώνω πως η ερασιτεχνική συνέντευξη αυτή, θα αναρτηθεί σε κάποιο απ’ τα blog μου και θα είναι δημόσια. Αν ήταν μόνο για μένα, θα έλειπαν  τα τόσα τυπικά. Δέχεσαι; Ξεκινάμε;

 2 Γιατί όχι;

Το καινούργιο σου βιβλίο που είναι πεζογραφία και όχι ποίηση, όπως μας είχες συνηθίσει, ήταν η αφορμή να έχω απορίες.

   Συγκλονιστικό βιβλίο, αληθινές ιστορίες, σταθερά συγκρατημένη συναισθηματική γραφή, λες και γράφτηκε σε μια μέρα. Σταθερή ροή, πως μπόρεσες να την διατηρήσεις έτσι, μέσα σε μια ολόκληρη οκταετία; Γιατί τόσο νομίζω κράτησε η συγγραφή.

  3 Η αλήθεια είναι πως στο πεζογράφημα  και ιδιαίτερα όταν ο χρόνος γραφής του μακροημερεύει συνιστά ιδιαίτερη προσοχή, ούτως ώστε η ροή της αφήγησης να είναι συνεχής και να αποφεύγονται  αστοχίες. Αυτό απαιτεί επανάληψη στην ανάγνωση, ζώσα συμμετοχή της φαντασίας  αλλά και  στοιχεία έρευνας του συγγραφέα  που αφορούν την εποχή  που πραγματεύεται κάτι σαν ένα μόνιμο «επέστρεφε», θα έλεγα   σε πρόσωπα, καταστάσεις και γεγονότα αλλά και στις.... προηγούμενες σελίδες που έσυρε το μολύβι του, προκειμένου να συνεχίσει με επάρκεια στις επόμενες.

Ας ξεκινήσουμε απ’ τον τίτλο: «Τα κορίτσια με τις άσπρες κορδέλες.» Ήταν ο μόνος τίτλος που σκέφτηκες ή τον επέλεξες ανάμεσα από άλλους. Επίσης, ο τίτλος, πότε σφραγίζει τα γραπτά σου; Μήπως απ’ την αρχή ή όχι;

4 Στην προκειμένη περίπτωση  ήταν αυθόρμητος και μοναδικός. Δεν έβαλα τον εαυτό μου στη διαδικασία άλλης επιλογής. Θεωρώ πως ο συγκεκριμένος  αντιπροσωπεύει απόλυτα την ουσία και το περιεχόμενο του παρόντος αφηγήματος. 

Όσον αφορά τη δεύτερη ερώτησή σου όχι, δεν συμβαίνει πάντα αυτό. Το θέμα είναι η βάση. Ωστόσο προσωπικά  πιστεύω πως ο τίτλος  παίζει πολύ σημαντικό ρόλο και αποτελεί την..... προμετωπίδα  του έργου που αυτοαναγγέλεται ελπιδοφόρο, όταν αυτή προβάλλεται  ευρηματική και ελκυστική.

Ήταν τάμα ζωής, αυτό το βιβλίο;

5 Τάμα....Είναι βαριά λέξη!!! Όχι δεν θα φόρτωνα με αυτή τον εαυτό μου. Πολλές φορές δεν το εκπληρώνεις και αισθάνεσαι ένοχος. Ανάγκη θα πω. Ένα flachbak σε πρόσωπα και γεγονότα που επιθυμούσα να μοιραστώ μαζί τους τον εαυτό μου σε μια δύσκολη περίοδο της ζωής μου. Η αυτοβιογραφική λογοτεχνία στην προκειμένη περίπτωση λειτούργησε  σχεδόν ιαματικά. Ως  βακτηρία για το παρόν και  εφαλτήριο για το μέλλον.   Αυτή είναι άλλωστε και η δύναμή της.

Το σίγουρο είναι ότι αγάπησες και δέθηκες συναισθηματικά με όλα τα κορίτσια του Ιδρύματος. Μήπως με κάποια δέθηκες πιο πολύ; Μήπως κάποια την ζήλευες λιγάκι; Μήπως με κάποια διαφωνούσατε συχνά;

6  Δέθηκα συναισθηματικά με μερικά από τα κορίτσια. Άλλωστε πάντα οι αληθινοί φίλοι μετριούνται στα δάχτυλα της μιας παλάμης. Νοιαζόμουν όμως και μου άρεσε ν’ ακούω, αν και παιδί, για τις ζωές όλων. Άλλωστε αυτό φαίνεται και στο βιβλίο μου. Διαφωνίες...όχι  δεν υπήρχαν , διαφορετικές απόψεις ναι. 

Όσο για την τρίτη σας ερώτηση διαβάστε το βιβλίο μου. 

Θεωρείς ότι η μόρφωση κάνει καλύτερο τον άνθρωπο, κι ακόμα και ποιο ευτυχισμένο;

7 Θα σου απαντήσω με μια σοφή ρύση του Αριστοτέλη. «Πάντες άνθρωποι του οιδέναι ορέγονται φύσει» από τη φύση τους οι άνθρωποι αγαπούν να μαθαίνουν.  Πιστεύω πως η μάθηση-μόρφωση αποτελεί σταθερή αξία για την εξέλιξη του ατόμου. Βοηθά στον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης της ζωής και στη ορθότερη διαχείριση της. Ωστόσο σύμφωνα με την κρίση μου για να σε κάνει καλύτερο άνθρωπο συνάδουν ασφαλώς και άλλοι παράγοντες όπως η πνευματική και ψυχική ισορροπία και καλλιέργεια του ατόμου. Δίχως παιδεία, τα πτυχία και οι βροντεροί τίτλοι μπορεί να σου χαρίσουν τιμές και δόξα όχι όμως απαραίτητα και ευτυχία.

  

Πιστεύεις πως αν είχες την τύχη να μορφωθείς περισσότερο, θα ήσουνα καλύτερη Χαρούλα απ’ αυτή που ξέρουμε;

8 Στο σκέλος της επιστημονικής μόρφωσης όπως ανέφερα και πιο πριν, σαφώς ναι. Και αυτό βέβαια στον τομέα της επιστήμης που επιλέγεις. Ωστόσο ο άνθρωπος έχει την ικανότητα εάν πλουταίνουν το μέσα του, τάλαντα εκ  φύσεως δοσμένα, να εξαργυρώσει τη δωρεά τους με υπομονή, σύνεση και συνεχή άσκηση,  κατακτώντας την ηθική και πνευματική του καταξίωση.

Αλήθεια, το ‘χεις ακόμα απωθειμένο;

9 Σκληρή λέξη το απωθημένο. Αισθάνεσαι να περνά στο αίμα σου και να σε βασανίζει εφ’ όρου ζωής. Όχι, δεν συνέβη κάτι τέτοιο.  Άλλωστε οι δωρεές που εκ φύσεως έλαβα δεν επέτρεψαν να αισθανθώ ανασφαλής.  Ίσως ακουστεί ουτοπικό αλλά ελπίζω και προσεύχομαι να μου απομένουν ακόμη μερικές από αυτές  για να μπορώ να είμαι και να παραμένω αυτάρκης.

Αν σου έλεγαν ότι μπορείς να ζήσεις την ζωή σου απ’ την αρχή, θα ήταν ακριβώς έτσι ή θα άλλαζες πολλά και ποια;

10  Ίσως μερικά πράγματα θα ήθελα να γίνουν στην ώρα τους .Τώρα  όμως δεν έχει πια σημασία. Θεωρώ μάλιστα πως όλα για κάποιο λόγο συμβαίνουν τη χρονική εκείνη στιγμή.  

Έλα, δώς μου μια σύντομη άλλη ιστορία!

Τα άλλα κορίτσια, τόσα προβλήματα κι εσύ πιο τυχερή απ’ όλες. Αυτό σ’ έκανε να σκύψεις πιο πολύ κοντά τους, ώστε να γίνεις και πιο αποδεκτή; Υπήρχαν κορίτσια εχθρικά μαζί σου, μόνο και μόνο, γιατί είχες την μαμά σου κοντά;

11 Ναι στην ουσία ήμουν πιο τυχερή και το ό,τι το συνειδητοποιούσα πολλές φορές με πλήγωνε.

Κι αυτή η μαμά, πόσο κλειστή μπορεί να ήταν; Θυμάσαι σκηνές κρυφές, να σ’ αγκαλιάζει, να σε φιλάει, να σου λέει: «μού λείπεις, σ’αγαπώ, εσένα πιο πολύ αγαπώ, απ’ όλα τα κορίτσια…»

12 Η μητέρα μου πάντα μιλούσε με πράξεις. Τα λόγια αγάπης τα έκρυβε γενικά πίσω από μια ζεστή αγκαλιά ή ένα κρυφό δάκρυ σαν έβλεπε μια αδικία που γινόταν εις βάρος μου. Θεωρώ ωστόσο πως αρέσει σ΄ένα παιδί ν’ ακούει έστω και στα κρυφά  πόσο το αγαπά η μητέρα του.....Η λέξη σ’ αγαπώ είναι ότι πιο ακριβό δίνει και παίρνει η ανθρώπινη ύπαρξη.

Ο έρωτας, ο πλατωνικός έρωτας, ο πρώτος έρωτας, πόσο πονάει για να κρατιέται τόσο ψηλά στις αναμνήσεις; Κι αν δεν φάνηκε, είναι αυτός που έδωσε το έναυσμα να ψηλώσει η ποιητική γραφή σου και να βραβευτεί;

13 Δεν είναι πόνος. Είναι ένα συγκινητικό παραμύθι μάλλον που σου το διηγείται η νεανική σου ψυχή για να σε μυήσει εξ απαλών ονύχων στη μαγεία του έρωτα που έχει νεράιδες αλλά και λύκους και κακές μάγισσες!!!

Δεν το είδα γραμμένο, μα φαντάστηκα πως ένα κορίτσι με την άσπρη κορδέλα, πολλές νύχτες σκούπισε μ’ αυτήν τα δακρυσμένα μάτια της…

14 Πολλά κορίτσια αλίμονο θα το έκαναν! Πως μπορείς να ξενυχτήσεις στο προσκεφάλι σαράντα εννέα παιδιών για να το δεις......Όμως συναισθήματα όπως η λύπη και η οργή για «το πόσο στάθηκε η ζωή άδικη μαζί σου» σίγουρα  θα κρύφτηκαν κάτω από σιωπηλές κλειστές βλεφαρίδες πρόθυμες να κρύψουν στο σκοτάδι κάποιο δάκρυ!!!

Έχεις αλήθεια, κρατήσει, τα ποιήματα εκείνης της εποχής ή λόγω της λογοτεχνικής ανάγκης, τα γράφεις τώρα;

15 Τα ποιήματα του μυθιστορήματος είναι όλα παιδιά εκείνης της εποχής. Άλλωστε η αληθινή ποίηση στη φόρτιση της στιγμής στηρίζει  τη δύναμη και την αξία της.

Πιστεύεις ή καλύτερα, παραδέχεσαι πως έχεις αγαπηθεί από πολλούς ανθρώπους, μόνο και μόνο απ’ την ευαίσθητη ποίησή σου, κι όχι επειδή σε γώρισαν ως άνθρωπο;

16 Ναι αυτό μπορεί να συμβεί. Θα σου απαντήσω όμως χωρίς σεμνοτυφία, αν και δεν το συνηθίζω, μόνο για πιθανή απόδειξη στην ερώτησή σου, με μια φράση που δεν θα ξεχάσω ποτέ, από τα χείλη ενός εξαίρετου πνευματικού ανθρώπου που δεν βρίσκεται πια στη ζωή. Μπορώ να αναφέρω και να μνημονεύσω με συγκίνηση το όνομά του. Του Ακαδημαϊκού Γεωργίου Καραγιάννη Διδάκτορα φιλολογίας.  «Γράφεις υπέροχη ποίηση μα αν σ’ αγαπούμε είναι γιατί  είσαι κι’ ένας σωστός άνθρωπος.»

Πιστεύεις ότι η γραφή (γενικώς), είναι ένα δόλωμα αγάπης;

17 Η καλή γραφή εύχομαι να είναι.  Πιστεύω ωστόσο πως εξαρτάται σε ποια χέρια θα πέσει  και πως θα εκτιμηθεί.

Η γραφή σου ξεκινάει απ’ την αφορμή ως ανάγκη και μετά λες: «Θα το δείξω» ή λες: «Θα γράψω κάτι καλό, για να το δείξω.»

18 Η γραφή ξεκινά ως ανάγκη. Η έμπνευση έρχεται και σε βρίσκει και πρέπει να’σαι πάντα εκεί. Η ποίηση ιδιαίτερα δεν έχει ώρες μπορεί να επιχειρήσει συναντήσεις ακόμη και στον ύπνο σου, να σου ψιθυρίσει στ' αυτί κάποιο στίχο κι’ εσύ να είσαι έτοιμος να τον διασώσεις. Γι’ αυτό το χαρτί και το μολύβι είναι τα όπλα σου. Πάντα δίπλα στο μαξιλάρι.

Δεν γράφω με πρόθεση να  «δείξω». Πολλές φορές όμως αισθάνομαι την ανάγκη να «αποδείξω» να «μοιραστώ» το πάθος μου.... Πάντα  ο συγγραφέας επιθυμεί το υπέροχο «δούναι λαβείν»  με τον αναγνώστη. Το παιχνίδι πομπού και δέκτη που κάνει την Τέχνη να συνεχίζει το ταξίδι της στο χρόνο. Το δημοσιεύω λοιπόν εφόσον θεωρώ πως είναι καλό για να διαβαστεί προσφέροντας και την  ανάλογη αισθητική συγκίνηση στον αναγνώστη.

Έχεις γράψει και άσχημα; Σού έχει συμβεί; Έχεις πετάξει ποιήματα, έχεις σκίσει σελίδες; Αν ναι, μετάνιωσες μετά γι’ αυτό; Άλλωστε η ίδια η ζωή, δεν έχει σκαμπανεβάσματα;

19 Φυσικά. Συνήθως όμως όταν είσαι σε στιγμή φόρτισης, για την ποίηση  μιλώ τώρα, οι λέξεις τρέχουν αβίαστα στο χαρτί και το ποίημα ολοκληρώνεται, πάντα βέβαια με τις απαραίτητες κατοπινές διορθώσεις. Γενικά δεν σχίζω τις σκέψεις μου με πονά αυτή η πράξη. Σκόρπια φύλλα με σημειώσεις βρίσκονται στο σπίτι παντού, πέρα απ’το συρτάρι μου! Περιμένοντας μια δεύτερη ευκαιρία; Δεν ξέρω.  Κάποια άλλα δεν τα έχω κοινοποιήσει γιατί δεν το θεωρώ απαραίτητο. Άλλωστε υπάρχει και η προσωπική ανάγκη του συγγραφέα να φυλάσσονται λέξεις και σελίδες αποκλειστικά για εκείνον.  Σπαράγματα ψυχής που αφορούν τον ίδιον και λιγότερο τον αναγνώστη. 

Πάμε πάλι στο βιβλίο. Η τότε υπακοή στο ίδρυμα, πόσο ανοιχτό τραύμα, ακόμα και σήμερα; Όταν περνάς σημεία και δρόμους, ξυπνούν αμέσως οι αναμνήσεις ή μετά τόσα χρόνια, κοιμήθηκαν, πια; Εφιάλτες στα όνειρα, σού έχουν συμβεί;

20 ; 

Στο βιβλίο σου υπάρχουν πολύ σκληρές σκηνές που πολύ ταλαντούχα κατάφερε να μαλακώσει η γραφή σου. Αν σου έλεγα να μου πεις μία, ποια θα ήταν αυτή;

21 Αν ήθελα να μιλήσω έστω και για μία, σίγουρα θα την είχα γράψει.

Υπάρχουν σκηνές ή στιγμές που δεν θυμήθηκες να γράψεις και ευχαρίστως τώρα θα τις συμπλήρωνες; Αν, ναι, γράψε κάτι.

22 Νομίζω θα κούραζα τον αναγνώστη.  Είναι κάποιες ιστορίες θεωρώ που από μόνες τους θα μπορούσαν να γίνουν ολοκληρωμένα μυθιστορήματα.

Τα παιδιά σου διαβάζουν τα γραπτά σου; Το νιώθεις πόσο υπερήφανα είναι για σένα;

23 Ναι όταν ευκαιρούν.  Νοιώθω ωστόσο τη συγκίνησή τους όταν αναφέρονται σ΄αυτά.

Τα κορίτσια με τις κορδέλες, πόσο υπερήφανα είναι για σένα;

24 Δεν ζητώ δάφνες. Μου φτάνουν λίγα ταπεινά αγριολούλουδα  από τις φίλες συνταξιδεύτριες. Τα δάκρυα συγκίνησης, τα πολλά δάκρυα χαράς σε κάποιες περιπτώσεις, είναι ίσως η καλύτερη ανταμοιβή.

Κάπου γράφεις, «έτσι, για την τιμή των όπλων», θα ήθελες ο αναγνώστης να κατέληγε στην τρίτη κατηγορία της αξίας του βιβλίου σου, κάνοντας μια δεύτερη ανάγνωση. Σε πληροφορώ πως δεν τίθεται λόγος! Το βιβλίο σου διαβάζεται μονορούφι και ανήκει στην πρώτη κατηγορία, με υπογραφή Κατερίνας κι ας είμαι η τελευταία τρύπα της φλογέρας, αγαπημένη μου ποιήτρια, συγγραφέα και φίλτατη Χαρούλα!

«Εύγε σου», για άλλη μια φορά, αλλά δεν τελείωσα!

Και μετά; Τι έγινε μετά; Η μαμά; Ο γάμος; Τα παιδιά; Πόσα πεζογραφήματα δεν γράφτηκαν και χάσαμε λόγω της ποίησης;

25 Η ζωή Κατερίνα μου είναι ένα συνεχές μυθιστόρημα που δεν τελειώνει ποτέ.

Κάτι έχω ξεκινήσει πάλι σε πεζογράφημα. Όμως η ποίηση πως να το κάνουμε είναι το αλάτι της λογοτεχνίας φτάνει μια πρέζα για να σου νοστιμέψει τη ζωή. Αν και καμιά φορά πονά στις πληγές σου.

Ή μήπως στην ποίηση είναι συμπυκνωμένη η υπόλοιπη ζωή σου;

26 Στην ποίηση είναι η ανάσα της καθημέρας, το αίφνης που σε συνεπαίρνει, ο άνεμος αναπόλησης   του παρελθόντος και η μαγεία των ονείρων του μέλλοντος.

Αλήθεια! Τι σου είναι πιο εύκολο και ποιο αγαπητό είδος;

27 Δεν υπάρχει πιο εύκολο και πιο δύσκολο είδος. Για μένα υπάρχει η στιγμή. Απλά αυτή τη μοναδική στιγμή επιθυμείς αφόρητα να σε πάρουν απ’ το χέρι οι λέξεις και να σεργιανίσετε τον κόσμο μαζί. Τώρα..... περπατώντας ή....χορεύοντας εσύ επιλέγεις!!!

Ο ρόλος της ερευνήτριας, σίγουρα διαφέρει, μα κι εκεί πρώτευσες!

Καλύτερο το να γράφεις απ’ το να αντιγράφεις; Αν ναι, γιατί;

28 Η γραφή είναι γέννα ζωής, δημιουργία.  Αντιγραφή (έρευνα) είναι η άοκνη εργασία, επιμέλεια και απαραίτητη φροντίδα συλλογής πληροφοριών για ανθρώπινα βιώματα και γεγονότα στο πέρασμα του χρόνου,  για να έχει όπου χρειάζεται τις πραγματικές ιστορικές διαστάσεις της η γραφή σου.

Το βιβλίο πήρε τον δρόμο του, για να φτάσει στο ύψος του και στις καρδιές των αναγνωστών.

Τώρα, τι καινούργιο μας ετοιμάζεις;

Θα ήθελες να προσθέσεις κάτι;

Τζάμπα είναι τα bloggs κι έχουμε απεριόριστο χρόνο και χώρο!

Σημείωσε!

(Ας μείνει και η πρόβα, είναι τόσο αθώο και ειλικρινές το παρασκήνιο! Δεν έχουμε να κρύψουμε τίποτα!)

Φιλιά, Κατερίνα

Κάνε κόπυ, αντιγραφή στα έγγραφά σου και σημείωνε ανάμεσα στις ερωτήσεις.

Μετά τα διορθώνουμε. Γιατί, αν τα’ αφήσουμε για όταν συναντηθούμε, θα το ξημερώσουμε! Φιλιά πεταχτά!

Περίπου κάπως έτσι.

Θα τα πούμε και προφορικά!!!!

***

Αυτό ήταν το πολυπόθητο μέιλ!

Σέβομαι απόλυτα τις σιωπές της Χαρούλας μου, σε μερικές ερωτήσεις μου, αν και καλύφθηκε απαντώντας στις άλλες!  Φαίνεται πάντως,  πόσο την κούρασα, απ' την αρίθμηση που αναγκάστηκε να κάνει, η ίδια!

Ντρέπομαι για λογαριασμό μου,  μα την εκτιμώ, την αγαπώ, την θαυμάζω, τόσο πολύ, δεν είναι εύκολο να κατανοηθεί από σας, ίσως ακόμα και από την ίδια!

Ευτυχώς που ο χρόνος πάντα, είναι ο καλύτερος μάρτυρας, ως προς τις όποιες  προθέσεις μας!

Νά 'ναι γερή! !!

Τώρα, όταν συναντηθούμε, ένα είναι σίγουρο, δεν θα μιλήσουμε για βιβλία! Έχουμε τόσα άλλα, που αφήσαμε πίσω και περιμένουν να τα πούμε!

Την Χαρούλα Φράγκου θα την βρείτε στην επίσημη σελίδα της,

ΕΔΩ

και στο Facebook ΕΔΩ:

Χαρούλα Φράγκου