"ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ, ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΛΑ! ΧΡΟΝΙΑ ΣΥΝΕΙΔΗΤΑ!" Αγάντα για ό,τι μας παίρνει, κι ακόμα πιο μεγάλη, για ό, τι μας φέρνει! Δεντράκια είμαστε, ευλύγιστα, θέλει ψυχή να μην ξεριζωθούμε! Έχουμε; Πόση αλήθεια, μας απέμεινε; Χρέος μας να την βρούμε, ακόμα κι αν πρέπει να σηκώσουμε βράχια... Με αγάπη (σε άλλο νούμερο... απ' αυτά που κυκλοφορούν, εν έτει 2017), Καλωσορίζω το 2018 που "φοβερίζει"... μα, δε με σκιάζει. Παρούσα, σαν έτοιμη από καιρό, Κατερίνα με λένε (και ξανασυστήνομαι ΕΔΩ, το 2018)
***
Ο Δημήτρης Μητροπάνος υπήρξε ίσως η τελευταία μεγάλη, αληθινή φωνή του ελληνικού τραγουδιού. Το τραγούδι του απλό, γνήσιο, καθαρό. Σε μία εποχή που αναδείκνυε και αναδεικνύει τα αστραφτερά «περιτυλίγματα» εκείνος χρειαζόταν μόνο ένα μικρόφωνο.
Τα τραγούδια του αφηγούνται την ιστορία, τα λάθη, τους έρωτες και τις πίκρες μας. Πέρα όμως από την φωνή του ξεχώρισε και για το ήθος, την ακεραιότητά του, την μπέσα του.
Αρκεί να ακουστούν οι πρώτες νότες του τραγουδιού «Η Ρόζα» για να φέρει κανείς στα αυτιά του τη φωνή του Δημήτρη Μητροπάνου και στον νου του τον Θάνο Μικρούτσικο να παίζει πιάνο.
«Τι με κοιτάζεις Ρόζα μουδιασμένο, συγχώρα με που δεν καταλαβαίνω τι λένε τα κομπιούτερς κι οι αριθμοί…», τραγούδησε ο Δημήτρης Μητροπάνος κι έκανε έναν από τους ύμνους που μεγάλωσαν και μεγαλώνουν γενιές.
Κι όμως, η μεγάλη αυτή επιτυχία που πολλοί την τραγούδησαν και την χόρεψαν, ίσως όσο καμία, ήταν κρυμμένη και ξεχασμένη για χρόνια μέσα σε ένα συρτάρι.
Φαίνεται όμως πως ισχύει για τα τραγούδια αυτό που λένε και για τους ανθρώπους. Κανένα καλό δεν πάει χαμένο…
Το 1996 κυκλοφόρησε από την εταιρία Minos EMI ο δίσκος «Στου αιώνα την παράγκα», που μεταξύ άλλων περιείχε και τη «Η Ρόζα».
Είκοσι χρόνια πριν από την κυκλοφορία του τραγουδιού, το 1976, ο ποιητής Άλκης Αλκαίος είχε στείλει το ποίημά του «Η Ρόζα», στον Θάνο Μικρούτσικο για να το μελοποιήσει.
Ο γνωστός συνθέτης έμενε τότε σε διαμέρισμα μιας πολυκατοικίας στην Αθήνα. Η έμπνευση ήρθε σχεδόν αστραπιαία, αλλά η ώρα ήταν περασμένη και κατά συνέπεια κάπως ακατάλληλη για ηχογράφηση.
Ο Θάνος Μικρούτσικος μη θέλοντας να ενοχλήσει τους γείτονες, πάτησε τη σουρντίνα του πιάνου (ένα εξάρτημα που προσαρμόζεται στα έγχορδα όργανα για να «πνίγει» τον ήχο) και ξεκίνησε να ηχογραφεί το τραγούδι.
Το αποτέλεσμα της ηχογράφησης δεν ήταν και το καλύτερο δυνατό κι έτσι η Ρόζα έμεινε για πολύ καιρό στα… αζήτητα.
Ο Θάνος Μικρούτσικος είχε παίξει τη Ρόζα, μεταξύ άλλων, και στη Χαρούλα Αλεξίου, αλλά η κακή ποιότητα του ήχου φαίνεται πως «ψιλοχαντάκωσε» το κομμάτι κι έτσι η σπουδαία ερμηνεύτρια το προσπέρασε και δεν θέλησε να το ερμηνεύσει. Τα χρόνια περνούσαν και η Ρόζα παρέμενε σε ένα συρτάρι.
Πώς κατέληξε η Ρόζα στον Δημήτρη Μητροπάνο
Ο Θάνος Μικρούτσικος συναντά για πρώτη φορά δισκογραφικά τον Δημήτρη Μητροπάνο το 1996 στον δίσκο «Στου αιώνα την παράγκα» σε στίχους Άλκη Αλκαίου, Κώστα Λαχά, Λίνας Νικολακοπούλου και Γιώργου Κακουλίδη.
Μόλις είχε λήξει η υπουργική θητεία του Θάνου Μικρούτσικου στο υπουργείο Πολιτισμού με την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου και ο γνωστός συνθέτης αναζητούσε ερμηνευτή για τον νέο του δίσκο.
Συνήθως, οι συνθέσεις των δημιουργών προσαρμόζονται στη φωνή των ερμηνευτών. Στην περίπτωση του Θάνου Μικρούτσικου και του Δημήτρη Μητροπάνου δεν ισχύει τίποτε τέτοιο, καθώς αυτά τα δύο στοιχεία αλληλοσυμπληρώνονται.
Το αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας εντυπωσιακό. Ένας μαγικός δίσκος από εκείνους που μας κάνουν να μην βλέπουμε την ώρα να τρέξουμε να τους ακούσουμε ξανά και ξανά.
Όλη η Ελλάδα τραγουδάει τη «Ρόζα», κι άλλες μεγάλες επιτυχίες που περιλαμβάνονται στο δίσκο όπως το «Πάντα γελαστοί», το «Για μια Ντολόρες» ενώ ο Μητροπάνος συνηθίζει να ρίχνει και μερικές στροφές όταν την τραγουδάει.
Η συνεργασία του με τον Δημήτρη Μητροπάνο αποφασίστηκε κατά τη διάρκεια μιας τιμητικής γιορτής, που είχε οργανώσει η εταιρία για την επιστροφή του Μικρούτσικου. Την εποχή εκείνη στην εταιρία εργαζόταν ο μουσικός παραγωγός Ηλίας Μπενέτος. Ο έμπειρος παραγωγός άκουσε την ξεχασμένη Ρόζα και του έκανε το «κλικ».
Ο Θάνος Μικρούτσικος στην αυτοβιογραφία του «Ο Θάνος και ο Μικρούτσικος» -που επιμελήθηκε ο δημοσιογράφος και στιχουργός Οδυσσέας Ιωάννου- αφηγήθηκε τα εξής για τις ώρες της εγγραφής της «Ρόζας»:
«Οι ηχογραφήσεις ξεκίνησαν το καλοκαίρι του 1996. Η “Ρόζα” μας παίδεψε πολύ στο στούντιο. Δεν μπορούσαμε να βρούμε τον τρόπο που θα έπαιζαν τα τύμπανα. Ήμασταν έξι ώρες και προσπαθούσαμε να βρούμε κάτι που θα με ικανοποιούσε. Ντράμερ ήταν ο σπουδαίος μουσικός Νίκος Καπηλίδης. Δεν ήθελα τα τυπικά χτυπήματα του ζεϊμπέκικου. Κάποια στιγμή ζητάω από τον Καπηλίδη να βγάλει το πουκάμισό του! “Σοβαρολογείτε;” με ρωτάει. “Απολύτως” του απαντάω. Βγάζει το πουκάμισο και ζητάω αν υπάρχει στο στούντιο καμιά προβιά για να φορέσει! Προβιά βέβαια δεν βρήκαμε, αλλά λέω στον Καπηλίδη να σκεφτεί ότι είναι ένας Βίκινγκ και να παίξει το κομμάτι όπως θα έπαιζε το ζεϊμπέκικο ένας Βίκινγκ. Τα κατάφερε απόλυτα», θυμάται ο Μικρούτσικος, ενώ αποκαλύπτει πως ο Μητροπάνος δεν μπορούσε επί δύο εβδομάδες να τραγουδήσει λόγω… τρακ.
Η «Ρόζα» έγινε αμέσως επιτυχία, ο δίσκος ήταν από τους πιο εμπορικούς της τελευταίας 20ετίας και το συγκεκριμένο ζεϊμπέκικο έκανε πολλούς άντρες να σηκωθούν από την καρέκλα τους και να ρίξουν τις στροφές τους.
Όσο για το ποια είναι η Ρόζα του τραγουδιού, ο Άλκης Αλκαίος δεν αποκάλυψε ποτέ αν ήταν η εμβληματική επαναστάτρια Ρόζα Λούξεμπουργκ.
«Δε θέλησε ποτέ, μα ποτέ, όσες φορές και αν τον ρώτησα να μου πει, αλλά προσωπικά είμαι εκατό τοις εκατό σίγουρος ότι ναι, είναι! Κάποιο πολύ κοντινό του πρόσωπο μου είχε πει ότι κάποτε υπήρχε στην ζωή του μία Ρόζα αλλά για εμένα αναμφίβολα το τραγούδι έχει γραφτεί για την Λούξεμπουργκ. Το αποδεικνύει νομίζω και ο συγκλονιστικός στίχος “πώς η ανάγκη γίνεται Ιστορία / πώς η Ιστορία γίνεται σιωπή” ο οποίος συνοψίζει την συγκυρία καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο στην ελληνική γλώσσα» είναι η απάντηση του Θάνου Μικρούτσικου, σε συνέντευξη του (1/2/2014 – εφημερίδα «Αυγή» – Θάνος Μαντζάνας), για την εμβληματική, πια, «Ρόζα» του ποιητή Άλκη Αλκαίου.
Η απερίσκεπτη συμπεριφορά ορισμένων ανθρώπων, που χάνουν κάθε αυτοέλεγχο όταν πίνουν αλκοόλ, μπορεί να έχει και γενετική αιτία, σύμφωνα με Φινλανδούς επιστήμονες, οι οποίοι ανακάλυψαν μια γενετική μετάλλαξη που φαίνεται να προδιαθέτει ορισμένους σε τέτοια παρορμητική -και δυνητικά επικίνδυνη για τους ίδιους και τους γύρω τους – αντίδραση.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι, με επικεφαλής τον ψυχίατρο Ρούπε Τίκανεν, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογικής ψυχιατρικής «Translational Psychiatry», μελέτησαν 170 άτομα και διαπίστωσαν ότι η μετάλλαξη αλλοιώνει το γονίδιο HTR2B, το οποίο ρυθμίζει τους πρωτεϊνικούς υποδοχείς ενός ζωτικού νευροδιαβιβαστή, της σεροτονίνης, στον εγκέφαλο.
Η μετάλλαξη αυτή επιδρά αρνητικά στη λήψη των αποφάσεων και στον αυτοέλεγχο, ιδίως σε περίπτωση κατανάλωσης αλκοόλ, αλλά όχι μόνο. Οι φορείς της μετάλλαξης (που υπολογίζονται σε 2,2% στον φιλανδικό πληθυσμό) είναι εν γένει πιο επιρρεπείς σε απερισκεψίες, όπως να οδηγούν μεθυσμένοι, να είναι πιο βίαιοι και να μπλέκονται σε καυγάδες με το παραμικρό.
Η ανακάλυψη πιθανώς εξηγεί γιατί ορισμένοι άνθρωποι επηρεάζονται τόσο πολύ, όταν πίνουν, χάνοντας τους φραγμούς τους, ακόμη και με σχετικά μικρές ποσότητες αλκοόλ.
«Οι άνθρωποι αυτοί, λόγω της μετάλλαξης, είναι πιο παρορμητικοί από τη φύση τους, ακόμη και όταν δεν έχουν πιεί, και δυσκολεύονται να αυτοελεγχθούν», δήλωσε ο Τίκανεν.
Προς το παρόν πάντως, δεν έχουν γίνει ανάλογες γενετικές μελέτες σε άλλες χώρες πέραν της Φινλανδίας, για να διαπιστωθεί σε ποιό βαθμό είναι διαδεδομένη διεθνώς η εν λόγω μετάλλαξη. Επιπλέον, η φινλανδική μελέτη έγινε σε μικρό δείγμα ανθρώπων.
Χάρη στη νέα ανακάλυψη, εφόσον επιβεβαιωθεί από μεγαλύτερες μελέτες, στο μέλλον μπορεί να αναπτυχθούν φάρμακα ή γενετικά τεστ, που να βοηθάνε στον έλεγχο της συμπεριφοράς όσους έχουν την μετάλλαξη στο γονιδίωμά τους.
